Adem KALIN – Yazılım Mühendisi

İkinci El Otomobil Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

ikinci_el_oto

Bu sefer de yine meslek dışı bir konudan bahsetmek istiyorum, ilgi alanım otomobillerden, fakat başlıktan anlaşılacağı üzere ikinci el otomobillerden. Diyeceksiniz belki, hobaa ne alaka, sanki sanai ustası 🙂 Evet usta değilim fakat otomobil sevdam ve yıllarca hayalini kurduğum araca (Merak edenler ayrıntı için tıklayabilir) olan aşırı isteğim sebebiyle çok kısa bir süre içerisinde normalden biraz fazla araba alıp-sattığım için (1 yıldan biraz fazla sürede 4 araç 🙂 ) bazı ince noktalarını kendimce bulabildiğimi düşünüyorum.

İkinci el otomobil piyasası ülkemizde maddi olanaklar sebebiyle gerçekten büyük bir pazar oluşturuyor. İnsanlar, alım güçleri çok çok yüksek olmadığı için otomobil ihtiyaçlarını karşılamak adına bu pazara başvurmak durumunda kalıyorlar. Fakat piyasanın büyük olması, muhatapların birbirini tanımaması ve bazı kontrol mekanizmalarının halen hırsızlık ve dolandırıcılık vakalarını tam tespit edip engelleyebilecek boyutta olmamaları sebebiyle alıcı tarafın bazı basit kontrolleri azami düzeyde kendileri yapmaları gerekiyor. Gün geçmiyor ki yeni bir dolandırıcılık vakasını öğrenmeyelim. Hem de öyle yöntemler kullanılıyor ki, “Yahu bu kafayı güzel ülkemizin gelişmesi adına kullansanız şu an çok önemli projeler üretiyor olurdunuz” demeden edemiyorum. Üretkenlik(!) acayip…

Bir araç alışverişinde müşteri taraftaki kişi, alım-satım işinden hiç anlamasa da yapacağı bir takım basit kontroller ile, risklerini minimum düzeylere indirebilir :

  • 5664Öncelikle beğendiğiniz ve ciddi ciddi niyetine girdiğiniz aracın plakasını yada eğer sahibinden rica ederek
    alabiliyorsanız şase numarasını 5664 ‘e SMS ile ilettiğinizde size araç ile ilgili mevcut ise 2 farklı bilgi dönecektir. İlk olarak aracın kayıtlı durumdaki trafik kazalarının bir dökümü, ikinci olarak da aracın son iki muayeneye girişindeki kilometreleri. Bu iki bilgi de tarihleriyle birlikte ve trafik kaza kayıtları bilgisi mevcut ise hasar tutarı ile birlikte gelecektir. Konunun çok fazla ayrıntısına girmeyeceğim fakat bir konuyu da belirtmem gerekiyor. Gelecek mesajda hasar tutarı yazmayabilir, korkmayın 🙂 bunun sebebi ile ilgili olarak da birçok söylenti mevcut fakat benim aklıma birisi daha fazla yatıyor. Suçlu siz olduğunuz fakat maddi hasarın karşı tarafta oluştuğu (mesela arkadan çarpan olduğunuz için)  durumlarda sizin trafik sigortanız karşı tarafın hasarını karşılar ve bu yüzden kayıt sizin plakanızda görünse de hasar tutarı görünmez. Korkulacak bir durum olarak değerlendirmiyorum ben bunu.  (NOT: Bu servis ücretli bir servistir ve GSM operatörlerine göre farklı ücretlendirmelere sebep olabilir, dikkatli olun)
  • Servisten gelen SMS cevabından öncelikle aracınızın herhangi bir hasar kaydı mevcut mudur, öğrenmiş olursunuz. Fakat bu yalnızca kayıtlı durumdaki hasar bilgilerini içermektedir. Araç sahipleri bazen kendi aralarında anlaşarak ceplerinden ödeme yapıp, kaydını da tutmadan hasarlarını giderebiliyorlar. Bu yüzden aracınızın hasarsızlığı ile ilgili kesin bilgi diyemeyiz.
  • Alacağınız aracın en önemli bilgilerinden biri de kilometresidir, kadranında yazan değer çok fazla kaale alınmamalı. Kilometre değerini düşürmek çok basit günümüzde maalesef, oto servislerde yasal ve etik olmayan yollarla düşürülebilmekte. Bu yüzden teyit etmek olmazsa olmazınız olmalı. SMS cevabında gelen muayene tarih ve kilometre bilgisinden yola çıkarak, almayı düşündüğünüz aracın kilometre bilgisini teyit edebilirsiniz. Şöyle ki, SMS ile gelen tarihte araç muayene istasyonuna yine SMS de belirtilen kilometre ile giriş yapmıştır. Mesela bundan 1 yıl önce muayeneye 120.000 km ile giriş yaptığı görünen aracın şu an kilometresi eğer 90.000 olarak görünüyorsa, işte burada tam bir aldatmaca var demektir 🙂 Bu örneği kafanızda canlandırarak farklı varyasyonlarını düşünebilirsiniz. Sonuçta ülkemizde trafikte gezen sıradan bir aracın -şehrine göre değişse de- aylık/yıllık yapacağı ortalama kilometre az-çok tahmin edilebilir bir durumdur. Aşırı farklar şüphelendirmelidir sizi bence.
  • Araç kilometresini teyit etmek için direksiyon ve kauçuk/deri/plastik aksamların aşınmalarını kontrol edebilirsiniz, size az-çok bilgi verebilir. En çok kullanılan parçalar direksiyon ve vites topuzudur, sonrasında ise multimedya sistemini koyabiliriz. Yıpranmalar -istisnalar dışında- belli oranlarda olacaktır.
  • Kendi kendinize kontrol edebileceğiniz başka bir nokta ise aracın kaporta boyasındaki ton farkları ve far-stop gibi aksamlarındaki farklılıklardır. Şöyle ki, genellikle satılacak araçlar, talibine temiz şekilde gösterilmeye çalışılır. Temiz bir aracı, açık havada incelediğinizde, etrafında gezereken, kaporta parçaları arasındaki ton farklarını biraz dikkatli bakarsanız farkedebilirsiniz. Bu söylediğim çok objektif birşey olmayabilir ancak zaman geçtikçe biraz daha anlayabilirsiniz. Kaza yapmış ve farlarından yada stoplarından biri değişmiş bir aracı anlamanız -eğer belli bir yaşın üzerindeki bir araç ise- çok kolaydır. Çünkü uzun süre kullanılmış olan far ve stop gibi aksamlarda sararma ve deformasyonlar oluşur. Bu yüzden bu nokta da sizin için dikkatinizi çekebilecek bir unsur olabilir.

Almayı düşündüğünüz aracın genel kontrollerini bu şekilde yaptıktan sonra halen bir sorun bulunmuyorsa biraz daha ciddi düşünebilirsiniz. Hatta belki pazarlığınızı da az-çok konuşabilirsiniz bu sırada. Genel bilgilerini bir de satıcıdan alabşilir ve ifadelerindeki tutarsızlıkları varsa anlamaya çalışabilirsiniz.  Bu aşamadan sonra araca OK demeden mutlaka ama mutlaka bir servise göstermelisiniz. Aracı yetkili yada özel herhangi bir servise götürdüğünüzde ücreti karşılığında, işinin ehli kişiler tarafından bütün kontrolleri ayrıntılı olarak yapılacak, servis kayıtlarından ve elektronik kontrol ünitelerinden kilometre bilgisi kontrol edilecek, boyası-değişeni varsa belirlenecek ve varsa araca ondan sonraki aşamada yapılması gereken bakımların listesi çıkarılacak, sonrasında da size özet bilgi olarak sunulacaktır. Bazı servisler bu işi expertiz işlemi olarak yapmakta bazıları da hatır-gönül ilişkisi içerisinde kontrol etmektedirler. Ustadan alacağınız kilometre bilgisi aracın elektronik kontrol ünitelerinden okunmuş olacağı için kesine çok yakın bir bilgi olacaktır. Aradaki tutarsızlık durunmlarında şüphe edilebilir. Bununla birlikte kaza-boya-değişen bilgisini işin ehli kişiler size noktası noktasına söyleyecek, hatta bu iş için üretilmiş cihazlarile kaporta boyanızın kalınlık değerlerinden bu bilgileri net olarak ifade edebileceklerdir. Bunun da tabi genellikle maddi bir karşılığı olacaktır. Ancak aracı kontrol etmeden aldırdığınız durumda sonradan pişman olduğunuzda karşılaşacağınız zarar riskini düşününce önemsiz olacaktır 🙂

Son bir nokta olarak, aracın eğer hala düşünüyorsanız siz aldıktan sonraki size açabileceği masrafları da gözönünde bulundurarak pazarlığınızı tamamlayabilirsiniz. Peki ya bu masrafları nerden bileceğiz? Her araçta oluşacak mekanik sorunlar olabilir, bunu bilmek imkansızdır ancak aracın genel durumuna bakarak, eksik bakımları usta tarafından çıkarılabilir. Bununla birlikte bazı genel konular damevcuttur:

  • Eğer araç triger kayışı olan bir araç ise (bazı markalar/modeller metal zincirli olabiliyor. Örn : BMW, Volkswagen) bu kayışlar kauçuktan yapıldığı için belirli bir ömre sahiplerdir. Bu markasına göre değişiklik gösterse de genellikle 80-90-100 bin kilometreler civarındadır. Araç bu kilometreleri her değişim sonrasında tamamladığında bu aksamların set olarak yenilenmesi gerekmektedir. Bu setlerin maliyeti için yaptırdığınız servise ve malzemesine göre çok farklı rakamlarda masrafı olsa da 350-400 TL gibi bir rakamın altında olmayacaktır.
  • Aracın lastiklerinin diş derinlikleri yeterli değil ise ve aynı zamanda da en son değişimlerinin üzerinden 3-4 yıl gibi uzun bir süre geçmiş ise sürüş güvenliği açısından mutlaka yenilenmelidirler. Diş derinliğinin yeterli olup olmadığını anlamak için parmağınızı tekerlerin orta kanallarında gezdirdiğinizde parmak ucunuza çarpan bir kanal içi çıkıntı hissedeceksiniz. Bu çıkıntı, bütün lastiklerde bulunmakta ve sınır değerin sıradan kullanıcılar tarafından ölçülmeden anlaşılması için eklenmektedir. Eğer bu çıkıntı ile diş yüksekliğiniz arasında hi fark yoksa lastiklerin değişme zamanı gelmiş demektir. Günümüz şartlarında -yine marka ve ebadına göre değişse de- 4 adet lastik değişim ücreti minimum 500-600 liralar seviyesinde olacaktır.
  • Yine niyetine girdiğiniz aracın muayene tarihi ne zaman, kontrol etmenizi tavsiye ederim. En son muayeneye gittiğimde ücreti hatırladığım kadarıyla 160 TL civarı bir rakam idi. Bununla birlikte, alacağınız aracı eğer Ocak veya Temmuz aylarında alıyor iseniz, Motorlu Taşıtlar Vergisinin ödenmiş olup olmamasıyla da ilgileneceğinizi düşünüyorum 🙂
  • Düşündüğünüz aracın eğer ön takımında bir sıkıntı olduğunu söylemişse ustanız, işte bu noktada ikinci bi kez düşünmenizi tavsiye ederim. Çünkü ortalama bir aracın bugünkü piyasa koşullarında bakım maliyetleri sizi üzebilecek boyutlara ulaşabilir. Mesela amortisörleri değiştirmeniz gerektiğinde adedine 150 liradan fiyatlarla bir ödeme yapmanız gerekecektir. Eğer ki direksiyon kutusunda bir sorun var ise bakım/değişim maliyeti 1500-2000 TL ler hatta daha da yukarılara çıkabilecektir. Bu konuda net bilgiyi servisinizden edinebilirsiniz.

 Biraz keyfinizi mi kaçırdım, korkmayın, bu yazdıklarım sadece ihtimaller. Bunların hiçbirisi düşündüğünüz araçta olmayabilir yada birkaç tanesi olabilir. Anlaşacağınız rakama göre de bunlar tolore edilebilir yada edilmeyebilir, artık orası sizin bileceğiniz bir iştir.

Son olarak, dolandırıcılara karşı çok açık gözlü olmalısınız. Herşey tamam deyip noter gittiğiniz anda dahi hiç beklenmedik birşeyle karşılaşabilirsiniz.

İyi alışverişler…

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir